Beter herstel door extra beweging en eiwitrijk eten voor en na de operatie

Een operatie is een enorme aanslag op uw lichaam. En herstel na een operatie wordt vergeleken met topsport. Gelukkig weten we nu dat u zelf veel kan doen om uw kans op voorspoedig herstel te vergroten. Verschillende onderzoeken hebben namelijk aangetoond dat mensen die extra bewegen en/of zelfs wat krachttraining doen, sneller herstellen en minder complicaties hebben. Zeker als dit ook nog eens gecombineerd wordt met eiwitrijke voeding.

Voor de opname

Als uw ziekenhuisopname en/of operatie eenmaal gepland is, is het zaak te voorkomen dat uw conditie al vóór de operatie achteruit gaat. Uit onderzoek blijkt: hoe fitter je het ziekenhuis in gaat, hoe beter je eruit komt. Daarnaast is goed eten belangrijk, omdat dit het herstel bevordert en de kans op complicaties verkleint.

"Blijf wandelen, fietsen en sporten en probeer dit liefst zelfs wat meer te doen dan voorheen. Ga naar een sportschool. Of maak een afspraak met een fysiotherapeut voor een programma op maat; veel aanvullende verzekeringen vergoeden dit."

Ook gezond eten is belangrijk als voorbereiding op een operatie. Mensen die veel pijn hebben of een ziekte onder de leden hebben, kunnen ondervoed zijn zonder dat ze het weten. Bij ondervoeding is er een tekort aan energie en voedingsstoffen in het lichaam. Daardoor verdwijnt spiermassa en verlies je gewicht en raak je vermoeid. Dan herstel je langzamer van ziekten en operaties, en is er vaak een lagere weerstand, meer kans op vallen en complicaties zoals slechte wondgenezing of infecties. Eet veel eiwitten om je spieren te helpen en voorkom ongewenst gewichtsverlies.

Tijdens de opname

Vroeger bleef iedereen die werd opgenomen de hele dag in pyama in bed liggen. Tegenwoordig weten we beter: want als we in bed blijven liggen, neemt onze spiermassa af. Daarom is het beter gewone kleding aan te doen en zo veel mogelijk rond te wandelen, af een toe wat trap te lopen en bij voorkeur aan tafel te eten. Vraag advies van de fysiotherapeut of de verpleging, en wees niet bang om een hulpmiddel bij het lopen te gebruiken. Ook als u wel in bed moet blijven, kan de fysiotherapeut u verschillende oefeningen aanraden die erop gericht zijn uw spieren op peil te houden. Eenmaal verloren spiermassa kan niet snel weer worden opgebouwd, zeker niet als je al wat ouder bent. Blijf daarom zo actief mogelijk. Beweging verkleint de kans op complicaties als doorliggen, longontsteking en verstopping.

Lang was het advies om voor een operatie nuchter te blijven. Vaak wordt nu om zes uur voor een operatie nog een lichte eiwitrijke maaltijd geadviseerd. Deze is al uit de maag verdwenen als de operatie begint en ze verkleint misselijkheid na de operatie. Herstel van een operatie is te vergelijken met topsport, zeker als u al wat ouder bent. Het lichaam maakt overuren om de wond te repareren en heeft daarbij energie en bouwstenen in de vorm van eiwitten nodig. Afvallen na een operatie is niet gunstig, want het is spierweefsel dat verdwijnt. Na een operatie is de behoefte aan eiwitten én calorieën daarom verhoogd. Het lichaam heeft eiwitten nodig om wonden te herstellen en om spieren weer op te bouwen. 

Tips

• Eet ook voor het slapengaan een eiwitrijke snack, want zelfs 's nachts gaat de spieropbouw door.
• In het gunstigste geval kun je zelf bepalen wanneer je wat eet, maar helaas kan dit slechts in één op de tien ziekenhuizen. Eet vooral ook tussendoortjes. Voor veel patiënten is het na een operatie bijna onmogelijk om alleen uit drie hoofdmaaltijden voldoende eiwitten binnen te krijgen. Worden geen tussendoortjes aangeboden? Vraag dan het bezoek krachtvoer mee te brengen, zoals bijvoorbeeld haring, garnalen noten en pinda's, kaas, worst of misschien wat BonDuo.

Weer thuis

Goed bewegen en goede voeding eten is ook heel belangrijk als u weer thuis bent. Wandel regelmatig. Begin bijvoorbeeld elke dag met een rondje te lopen en probeer dat uit te breiden. Loop een paar keer extra de trap op en af. Lukt dat nog niet, train de spieren dan door wat vaker uit de stoel op te staan en weer te gaan zitten.

• Eet voldoende vlees, vis, zuivel, kaas, noten, ­peulvruchten en andere eiwitrijke tussendoortjes. BonDuo kunt u zowel als ontbijt als voor het slapengaan nemen. Want ook thuis gaat de spierafbraak gedurende de nacht nog even door helaas. Heeft u minder trek, verdeel dan de maaltijden over de dag en neem bijvoorbeeld zes kleine maaltijden in plaats van drie grote. Als zelf boodschappen doen of koken nog te veel is, dan zijn er vele mogelijkheden om eten thuis te laten bezorgen. Het geeft rust en overzicht als u dit al heeft uitgezocht voordat u naar het ziekenhuis vertrekt.

• Een goed moment om te stoppen met roken

• Als u rookt heeft u waarschijnlijk al vaker geprobeerd om te stoppen. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Wellicht kan de huisarts u voor de opname hierbij helpen. Onderzoek heeft aangetoont dat zelfs mensen die al jarenlang gerookt hebben, er toch baat bij hebben als ze voor een ziekenhuisopname weten te stoppen.

Marjanne Prins

Diëtiste en bedenker van BonDuo